آلودگي اطلاعات(۱)

تأثير انفجار اطلاعات بر آلودگي اطلاعات
دو مقوله انفجار اطلاعات و آلودگي اطلاعات را به سختي مي‌توان از هم تفكيك كرد. در واقع هرچه توليد اطلاعات زيادتر شود آلودگي اطلاعات نيز بيش‌تر خواهد شد؛ شكل‌گيري شبكه‌هاي رايانه‌اي نظير اينترنت، بيت‌نت و مانند آن و پيشرفت نشر الكترونيكي بيش از پيش انفجار اطلاعات و آلودگي اطلاعات شده‌اند.
اطلاعاتي كه از مجاري و منابع مختلف گردآوري مي‌شوند ممكن است ضد و نقيض يا غيرقابل مقايسه باشند. نوشته‌هاي بسياري وجود دارد كه در آن‌ها داده‌هاي نادرست منتشر شده. همان طور كه "كي‌فر" اظهار مي‌كند غالباً جزئيات مهم حذف مي‌شوند و خواننده نمي‌تواند صحت و سقم داده‌ها را تشخيص دهد. "گادسميت" و "برانس كمب" عقيده دارند كه خيلي از نوشته‌ها ارزش بازيابي يا بررسي را ندارند. "جردن باروخ" اظهار نموده كه ما به جاي انفجار اطلاعات با مسئلهء آلودگي اطلاعات مواجه هستيم (ويسمان، 1373، ص19).
انفجار اطلاعات موجب مسائل بسيار حادي شده و به طور كلي بر شيوه‌هاي جاري كنترل اطلاعات تأثير گذاشته است. نظام‌هاي اطلاعاتي مانعيت لازم را ندارند و نمي‌توانند مانع بازيابي مدارك ناخواسته و ريزش كاذب اطلاعات شوند. اين نكته در مورد اينترنت بسيار صادق است، زيرا مدارك دقيقاً تحليل موضوعي و محتوايي نمي‌شوند و بنابراين ريزش كاذب اطلاعات و مدارك ناخواسته پيش مي‌آيد. امروزه با مقادير بسيار زياد اطلاعات بي‌ارزش، نادرست، ناقص و حتي تحريف شده روبرو هستيم و جهان انباشته از اطلاعات بي‌فايده و نادرست است.
موارد زيادي از نشر اطلاعات گمراه كننده(2) و اطلاعات غلط(3) روي اينترنت اتفاق مي‌افتد و دانشجويان، هيئت علمي و ديگران، ندانسته به عنوان منبع به آن‌ها استناد مي‌كنند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه استفاده از امضاهاي رقومي(4) و ساير روش‌هاي معتبر و موثق مورد نياز است (هرنون، 1995، ص 139).
در حالي كه هر يك از شبكه‌هايي كه اينترنت را مي‌سازند، به احتمال قوي داراي سرپرستان اجرايي هستند، اما چنين شخصي براي نظارت بر كل اينترنت وجود ندارد. بنابراين افراد از طريق نشر الكترونيكي به انتشار اطلاعات مي‌پردازند و بعضاً با انتشار اطلاعات نادرست و ارائه تصاوير و اطلاعات غلط از جهان و موضوعات مختلف كه با واقعيت‌هاي بيروني مطابقت ندارند، موجب آلودگي اطلاعات مي‌شوند.
از يك طرف حجم اطلاعات به سرعت افزايش مي‌يابد و از طرف ديگر ميزان رشد مصرف اطلاعات در سطح متوسط و پايين است؛ به اين حجم اضافي اطلاعات، بار اضافي اطلاعاتي(5) مي‌گويند. از نظر زمان و نيرو، محدوديت‌هايي وجود دارند كه مانع مردم در مصرف اطلاعات مي‌شوند. و از آنجا كه بين توليد اطلاعات و مصرف آن توازن و تعادلي وجود ندارد، گرفتار نوعي بار اضافي اطلاعاتي مي‌شويم. البته ممكن است اين اطلاعات، داراي بار اطلاعاتي باشند، اما چون زمان محدود است، فرد نمي‌تواند آن را جذب و مصرف كند.
وجود اطلاعات غلط و تكراري سبب افزايش بار اضافي اطلاعاتي مي‌شود، محققين و دانشمندان را دچار نوعي سرخوردگي مي‌كند و مانع دسترسي به اطلاعات مفيد و سودمند مي‌شود. افزايش حجم انتشارات و بار اضافي اطلاعاتي بيش از پيش، كتابخانه‌ها را نيز با مشكل كمبود فضا و امكانات مواجه كرده است. با افزايش حجم اطلاعات، دستيابي به اطلاعات نيز پيچيده و گاه ناممكن مي‌شود.
بنابر قانون "مورز"(6) : "هرگاه مشكلات و دردسرهاي كسب اطلاعات براي استفاده كننده، بيش‌تر از مشكلاتي باشد كه از به دست نياوردن آن ناشي مي‌شود، ترجيح مي‌دهد كه به جستجوي اطلاعات نرود (ويسمان، 1373، ص18).

ادامه دارد...